"เมีย" 5 ศักดินาตามแบบฉบับสมัยโบราณ

เรื่อง : JeenHuiBin

               ใครที่เป็นแฟนละครพีเรียดของเมืองไทยคงจะสงสัยกันอยู่ บ้างว่า เจ้าขุนมูลนายฝ่ายชายในสมัยก่อนเขามีเมียกันเยอะแยะขนาดนี้จะนับลำดับไล่ เรียงตำแหน่งกันอย่างไร? ยิ่งช่วงนี้ละครเรื่อง ?นางทาส? กำลังเป็นกระแส พระยาสีหโยธิน (ป๋อ ณัฐวุฒิ) มีเมียในบ้านตั้ง 4 คน แบบนี้จะจับวางใครไว้ในตำแหน่งไหนบ้าง ขอบอกเลยว่าดูละครแล้วฮีบินอินจัด เลยไปหาข้อมูลลำดับเมียในสมัยก่อนนู้นมาเล่าให้อ่านกันจ้า

               อันว่าลำดับเมียของชายไทยในสมัยก่อนตามกฎหมายตราสามดวง (นี่! เขาตรากันเป็นกฎหมายจริงจังนะ!) กำหนดไว้ว่ามี 5 ประเภท ได้แก่

1. เมียอันทรงพระกรุณาพระราชทานให้
               ลำดับนี้ถือว่าเป็นเมียที่พระมหากษัตริย์ทรงพระราชทานเป็น บำเหน็จ เป็นรางวัลให้แก่ชายผู้นั้นโดยไม่ต้องขอ อย่างเช่น เมื่อพลายงามไปรบชนะเมืองเชียงใหม่ สมเด็จพระพันวษาก็พระราชทานนางสร้อยฟ้าให้เป็นเมียพลายงาม อย่างนี้นางสร้อยฟ้าจึงถือว่ามีศักดิ์เป็นเมียพระราชทาน ซึ่งเมียพระราชทานจะมีหน้ามีตาและมีศักดิ์ใหญ่กว่าเมียทุกคนในบ้าน

2. เมียอันทูลขอพระราชทาน
               เมียลำดับนี้ก็ยังถือว่าเป็นเมียพระราชทานเหมือนกัน แต่ต่างตรงที่ฝ่ายชายจะต้องทูลขอกับเจ้าฟ้าเจ้าแผ่นดินเสียก่อน แล้วจึงโปรดพระราชทานให้ตามคำขอ สิ่งที่น่าสังเกตคือ ถึงแม้ว่าชายผู้นั้นจะแต่งงานมาก่อนแล้ว (มีเมียกลางเมือง (เมียหลวง) แล้วหนึ่งคน) เมียพระราชทานนี้ก็ยังคงมีศักดิ์มากกว่าเมียหลวงอยู่ดี! (มาทีหลังแต่เหนือกว่านะ)

3. เมียกลางเมือง
               เมียกลางเมือง หรือเรียกง่ายๆ ว่า ?เมียหลวง? แบบคุณหญิงแย้มในละครเรื่องนางทาสนั่นแหละค่ะ เมียประเภทนี้เป็นหญิงที่พ่อแม่กุมมือให้เป็นเมีย เอ้า! อย่าเพิ่งงง พูดง่ายๆ ก็คือ หญิงที่พ่อแม่ไปสู่ขอมาให้ ทำพิธีแต่งงานกันถูกต้องตามประเพณี มีเกียรติสูงสุดในบ้าน ให้กินตำแหน่งท่านผู้หญิงหรือคุณหญิง ดูแลความเป็นไปในเรือนทุกอย่าง และถึงแม้ว่าจะมีการพระราชทานหญิงให้สามีอีกภายหลัง ตำแหน่งเมียหลวงก็ไม่ได้ตกกระป๋องไปเป็นเมียน้อยนะจ๊ะ #เมียหลวงก็คือเมียหลวง (แค่มีศักดิ์น้อยกว่าเมียพระราชทานนิดนึง)

4. เมียกลางนอก
               แม่สาลี่และแม่บุญมีในละครเรื่องนางทาสก็อยู่ในลำดับนี้แหละจ้ะ เมียกลางนอกหรือที่เรียกให้เพราะว่า ?อนุภรรยา? เรียกแบบเข้าใจง่ายก็ ?เมียน้อย? นั่นแหละค่ะคุณผู้อ่าน เป็นหญิงที่ผู้ชายขอมาเป็นอนุ เลี้ยงดูเป็นเมียคนหนึ่งในบ้าน มีศักดิ์ลดหลั่นลงมาจากเมียหลวง (มาทีหลังก็งี้แหละ!) แต่ก็มีหน้ามีตาตามสมควร เมียประเภทนี้จะมีสักกี่คนก็ตามแต่ใจชายเลยจ้ะ เจ้าชู้มากก็มีมากเนอะ

. เมียกลางทาสี
               นางเอกของเรื่องเลยค่ะตำแหน่งนี้ ?นังเย็น? เมียทาสของท่านเจ้าคุณ เมียทาสนี้บางครั้งก็เกิดจากการไปไถ่ตัวหรือซื้อตัวมาให้เป็นคนรับใช้ในบ้าน ถ้าหน้าตาถูกใจท่านรักใคร่ก็เลี้ยงดูให้เป็นเมีย แต่จะไม่ยกเสมอเหมือนเมียคนอื่นๆ และยังต้องทำงานบ้านปัด กวาด เช็ดถู (แต่อาจสบายกว่าทาสคนอื่นนิดนึง) เหมือนเดิม ซึ่งเมียทาสก็เหมือนเมียน้อย จะมีสักกี่คนก็ได้ ถ้าฝ่ายชายเก็บเรียบแทบจะทุกคนที่เป็นทาสในบ้านแบบนี้ก็เรียกว่า ?พระยาเทครัว?

               ผู้ชายไทยในสมัยก่อนมีเมียเยอะถือเป็นเรื่องปกติ และก็เป็นธรรมดาที่จะต้องเกรงใจเมียที่มีศักดิ์สูงอย่างเมียพระราชทานหรือ เมียหลวง แต่ก็อย่างว่าแหละค่ะคุณผู้อ่าน ไม่ว่าผู้ชายจะมีเมียเยอะหรือเมียน้อยก็ขอให้เป็นเมียที่เขารักมากที่สุดก็ พอ แบบนี้ถึงจะเรียกว่า WIN จริงไหม!

ขอบคุณข้อมูลจาก : ประวัติศาสตร์กฎหมาย โดย รศ. ดวงจิตต์ กำประเสริฐ ภาควิชากฎหมายทั่วไป คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง
ขอบคุณภาพจาก : www.sudsapda.com, movie.sanook.com, www.khaosod.co.th, www.matichon.co.th